|
Aankondigingen, vragen en zoekertjes
Erfgoedorganisaties die een geplande activiteit graag extra ruchtbaarheid willen geven, kunnen steeds een tekstje en begeleidende illustratie van bv. de affiche, de flyer, brochure, voorflap enz. toesturen: info@retroscoop.com.
Van onze kant zullen we deze subrubriek gebruiken om bv. pas ontdekte retro-websites enz. kenbaar te maken.
Weetjes over de hoofdstad
(1) Gedenksteen aan het Centraal Station
Dagelijks bereiken of verlaten vele duizenden pendelaars, toeristen en zakenlieden het Brusselse Centraal Station. Hoeveel daarvan zouden ooit een nieuwsgierige blik hebben geworpen op de wat zonderlinge gedenksteen vlak bij de hoofdingang, ingemetseld op een hoogte van circa 2 meter ?
Het stelt een aantal huizen en handelszaken voor, die bij de aanleg van de Noord-Zuidverbinding sneuvelden. Het idee om de toenmalige terminusstations Brussel-Noord en Brussel-Zuid met elkaar te verbinden, werden reeds voorgesteld door een adviescommissie in 1901. De eigenlijke realisatie was echter pas rond in 1952. In het artikel over het verdwenen Brusselse Zuid-Station op deze website wordt dieper ingegaan op deze “werf van de eeuw”.
De gedenksteen maakt melding van de Garage de Sion, hotel / bar St. Laurent, het Café des Billards, huize “Bij De Jonckheere” (huisnummer 72, met twee gekruiste hamers boven de ingang, en rechts ook een IJs- en Roomwinkel), Motos Robert, A l’Impasse de l’Enfer, Au Jeune Renard, Nello Lazzeri, een verkooppunt van de Distillerie d’Opwyck, Bij Victor (Frites) alsook van een niet verder geïdentificeerde “Coiffeur” en een “Réparateur de Bijoux”. Het zou interessant zijn om te trachten die afgebroken buurt weer zoveel mogelijk virtueel te laten heropleven, aan de hand van reclame-items, ansichtkaarten enz.
Eerste voorzichtige opzoekingen op basis van bovenstaande namen leverden voorlopig slechts 1 resultaat op: de “Jeune Renard” duikt op in een aquarel van een straat, die schuin uitgaf op de Sint-Goedele kathedraal. Wel heeft deze handelszaak links op het schilderij een trapgevel, terwijl de gedenksteen het op een soort zadeldak houdt. Wanneer men op Reflex-City oude stratenplannen van Brussel erbij haalt, lijkt dit overeen te komen met de “rue d’Assault” of Stormstraat. Thans bevindt zich hier het Hermesgebouw van de KU Leuven.
 
Waar wel wat beeldmateriaal van terug te vinden is, is van de volledig verdwenen “rue Sainte Gudule”. Deze gaf loodrecht uit op de hoofdingang van de St. Goedele-kathedraal. Op de onderstaande zeer zeldzame afbeelding ziet men een zicht met de rug naar de kathedraal, met rechts de Stormstraat, en links deze St. Goedelestraat.
Net zoals in de Stormstraat liep er hier ook een tramspoor door, in de tegengestelde rijrichting. De tramsporen bogen aan het St.Goedele-voorplein naar links af, en draaiden om de linkerflank van de kathedraal.
Wie vandaag voor dit religieus bouwwerk kuiert, ziet een relatief uitgestrekt plein met bomen geklemd tussen de Loksumstraat en de Collegialestraat, uitgevend op de Keizerinlaan. Destijds was een deel van dit huidige voorplein bebouwd.
De op onderstaande ansichtkaart afgebeelde hoekhuizen bevonden zich destijds ongeveer in het midden van de huiddige Keizerinlaan. De bebouwing liep door tot ongeveer het midden van het Sinter-Goedelevoorplein.
Links vooraan ziet men het toenmalig agentschap van de verzekeringsmaatschappij Mondiale, met op het gelijkvloers de kantzaak ("lace") van Bertine Leefson. Op oudere ansichtkaarten stond nog op de plek waarop later “Mondiale” vermeld stond de naam “Georges Höhn” of nog, de "Comptoir d´Exportation".
Op gegeven moment werd dit deftige gebouw jammer genoeg ontsierd door een alles behalve elegante installatie voor het doorsturen van telegrammen.
Rechts op de hoek ziet men de “Orfèvrerie Wiskemann” in het Parijs aandoend “Maison Lavalette-Weinknecht. De afgeschuinde hoek van de wat lager gelegen Arenbergstraat geeft de precieze richting aan die de Sint-Goedelestraat destijds volgde. Op onderstaande ansichtkaart is “l’Horizon” één van die nog bestaande huizen in de Arenbergstraat (op andere ansichtkaarten ziet men op dit huis een uithangbord met “Frans Fils”). Alles wat tussen l’Horizon en de kathedraal lag, werd afgebroken om de N-Z verbinding te kunnen realiseren. (zie verder)
Jammer genoeg concentreren de ansichtkaarten zich vooral op de kathedraal, niet op de winkels in deze straat. Het is niet gemakkelijk om afbeeldingen te vinden, die toelaten om winkels op deze manier te identificeren. Eén naam kon toch ontrafeld worden, die van een zaak die "Walter Barth" noemde. (alweer een Duitse naam) Een andere manier is op zoek te gaan naar reclame-items van winkels die hier destijds gevestigd waren. Zo bevond zich rechts, op het nr. 13 een winkel gespecialiseerd in allerlei religieuze artikelen, van rozenkransen tot kerststalletjes, van amuletten tot plastieken Christusbeelden.
Een luchtzicht van dit deel van Brussel toont goed hoe deze buurt er voor de grote afbraak uitzag. Er werd hier met een “grove borstel” een brede strook huizen weggevaagd. "1" komt overeen met het "Mondiale"-gebouw, "2" met Wiskemann, 3 met het nog bestaande huis waarin lang geleden "l´Horizon" in gevestigd was. Vandaag de dag is een groot deel van de huizen en gebouwen op deze afbeelding voorgoed verdwenen.
Er volgden spoorwegtunnels, er werden nieuwe stations gebouwd (Kapellekerk, Centraal Station, Congres) en helaas ook twee oude afgebroken. De oude Keizerinstraat en Berlaimontstraat werden recht getrokken, breder gemaakt en tot lanen gepromoveerd. Een groene open ruimte ontstond voor de kathedraal, waar destijds de huizenblokken rond de St. Goedelestraat op hadden gestaan. Zij creëerden een mooi "perspectief", de positieve zijde van die afbraakwoede. De tramsporen bleven nog een hele tijd bewaard, hieronder ziet men één links van de kathedraal rijden.
Na WO 2 namen de Nationale Bank en een aantal ministeries hun intrek in moderne, overdreven grote maar niet al te flamboyante kantoorgebouwen in de nieuwe Berlaimontlaan. Om ambtenaren vlot naar hun werk te krijgen, werd het nieuwe station "Congres" in gebruik genomen.
Onder de gebeeldhouwde gedenksteen aan het Centraal Station werden al deze drastische ingrepen ook voorgesteld als een grote gezondheidskuur voor het centrum van Brussel…
"Op initiatief van het Nationaal Bureau van de Noord-Zuidverbinding werden deze stenen hier gebeeldhouwd met het doel te herinneren aan oude kwartieren die gesloopt werden om de aanleg van de verbinding te verwezenlijken samen met de urbanisatie en de gezondmaking van het centrum van Brussel."
Huizen als het Maison Lavalette-Weinknecht kan men echter bezwaarlijk als krotten bestempelen...
In de latere decennia werden nog heel wat oude huizen in de buurt rond de kathedraal afgebroken, om plaats te maken voor weinig aantrekkelijke gebouwen als die van Vivaqua, het Central Plaza-torengebouw of het nogal pretentieuze gebouw dat onderdak biedt aan Ageas. De drie huizen op de voorgrond op de eerste ansichtkaart hierboven bevonden zich in de Markiesstraat. Heel het huizenblok geklemd tussen deze straat en de "rue des Paroissiens" werd geslachtofferd voor het Ageas-gebouw. Hieronder een ander zicht van dit huizenblok. "1" is de rue des Paroissiens, "2" de rechterflank van de kathedraal en 3 de rue Ste. Gudule. Een foto van een groep geestelijken voor de kathedraal ving onbedoeld ook een interessante glimp op van de verdwenen huizen in de Loksumstraat.
Hieronder ziet men nog hoe door de substantiële afbraakwerken parkeerruimte voor Koning Auto ontstond. Dezelfde ansichtkaart uit de late 1950´s toont ook dat de site voor het huidige Vivaqua-gebouw in gereedheid werd gebracht.
Contactgegevens
Voor alle aanvullingen of opmerkingen omtrent de inhoud, of waaro m niet met een voorstel voor een artikel, contacteer ons via dit e-mail adres:
info@retroscoop.com
We krijgen af en toe vragen omtrent het verkopen of het schenken van huishoudtoestellen of ander erfgoed aan Retroscoop. De algemene richtlijnen daarbij zijn
- Retroscoop beperkt de collectie tot huishoudtoestellen van voor 1960
- Ga steeds eerst na of er geen musea of heemkringen zijn die zich over zo´n toestellen willen ontfermen. Wij geven graag tips in dat verband
- Blijken musea en heemkringen niet echt geïnteresseerd, en passen de toestellen in het collectieprofiel van Retroscoop, dan willen we zeker samen bekijken wat mogelijk is.
Wie Retroscoop-artikels of delen daarvan gebruikt wordt niet alleen gevraagd om de regels rond bronvermelding te respecteren, maar ook zeker de datum van raadpleging te vermelden. Er wordt immers vaak aan artikels verder gesleuteld, naarmate er meer informatie of afbeeldingen opduiken.
Zie meer op de website van Electrolux, leuk om te
zien dat de firma zich interesseert voor haar verleden en erfgoed
Zeer intrigerende wasmachine, tot hiertoe ontbreekt een foto van een
overlevend exemplaar bij een verzamelaar of in een museum...
Antwerpen, Groenplaats, 1930 voor het Café Restaurant Suisse,
zelf de buur van het Café Français
|
